CHAKUZA

O nim już wspominałem – to jeden z tych przedstawicieli starej gwardii, który stoi na posterunku do dnia dzisiejszego – choć jego pozycja znacznie osłabła kosztem wykonawców, o których poniżej. Działa na scenie już od początków XXI wieku, kiedy porzucił zawód kucharza i zajął się rymowaniem wraz ze swoim składem Verbale Systematik. Jednak asumptem do zostania gwiazdą był koncert Bushido w Wiedniu – chłopcy się poznali i Niemiec po prostu ściągnął Chakuzę do Berlina, do swojej wytwórni. Od tej pory wszystko potoczyło się szybko. Gościnne występy Austriaka na 'Staatsfeind No 1' u Bushido, zwrotki u Eko Fresh, aż wreszcie album 'Blackout' w duecie z Bizzy Montaną spowodowały, że o rapperze z Linz zrobiło się głośno. I począwszy od debiutu 'City Cobra' z 2007 roku, Chakuza wydał już dziewięć solówek, kolejną z Bizzy Montaną, a także stworzył kolejny duet, tym razem z nową gwiazdą austriackiego rapu, RAF Camora. Wprawdzie Chakuza ma dość mocną pozycję na rynku, to jednak jego kolejne nagrania są już nieco rozwodnione i nie wywierają takiego wrażenia na fanach – widać to choćby po lekkim spadku sprzedaży. Niemniej jednak, Chakuza to nadal firma.

[[{"fid":"52599","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"1"}}]]

[[{"fid":"52600","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"2"}}]]

[[{"fid":"52601","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"3"}}]]

RAF CAMORA

Raf to typ, który od jakiegoś czasu zdecydowanie wyszedł na prowadzenie w Austrii. Urodzony w Szwajcarii ze związku Włoszki i Austriaka, przeniósł się jako nastolatek do Wiednia i tu rozpoczął swoje pierwsze szlify. Zanim wydał swoją pierwszą solową płytę założył kilka zespołów: French Connection, Assaut Mystik, czy Balkan Express, a także duet z Emirezem - więc kiedy wyszła jego debiutancka płyta 'Nächster Stopp Zukunft' w 2009 roku, nie był już żółtodziobem. Jednak to płyty w duecie z Bonez MC 'Palmen Aus Plastik' i 'Tannen Aus Plastik' wyniosły Rafa na sam szczyt i zdobyły platynę – i to nie tylko w Austrii, ale również w Niemczech i Szwajcarii. Status rapera potwierdził piąty krążek, 'Anthrazit' z 2017 roku oraz trzecie kolabo z Bonezem. Żegnamy Chakuzę, witamy nowego króla: Raf Camorę!

[[{"fid":"52602","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"4":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"4"}}]]

[[{"fid":"52603","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"5":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"5"}}]]

[[{"fid":"52604","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"6":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"6"}}]]

NAZAR

To kolejny z austriackich raperów, którzy zdobywają publiczność również za granicami kraju. Sam, będąc Persem, mieszka w Wiedniu od dzieciństwa i w 2007 roku zaczął wypuszczać kawałki, które szybko zwróciły na niego oczy fanów rapu. Pierwsze sukcesy przyszły wraz z albumem, który nagrał wspólnie z RAF Camorą – 'Artkore'. Później było już tylko lepiej – na osiem albumów, które Nazar wypuścił, większość lądowała w austriackiej Top5, nie omijając również szczytów sprzedaży. Dziś blisko współpracuje z Camorą i jest jednym z najgorętszych wykonawców Austrii.

[[{"fid":"52605","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"7":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"7"}}]]

[[{"fid":"52606","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"8":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"8"}}]]

[[{"fid":"52607","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"9":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"9"}}]]

YUNG HURN

To jeden z najmłodszych, ale szybko pnących się do góry raperów. Porzucił świetnie zapowiadającą się karierę piłkarza, porzucił szkołę i zajął się rapem. Jak sam mówi, jego ulubionym zespołem i główną inspiracją jest Three 6 Mafia – Hurn łączy u siebie trap, cloud i elementy horrorcore'u. Powstała z tego dość wybuchowa mieszanka, która podbiła listy w Austrii i Niemczech, a album '1220' sprzedawał się doskonale w 2018 roku. Hurn jest bodaj najbardziej uznaną postacią na scenie trapowej w kraju.

[[{"fid":"52608","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"10":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"10"}}]]

[[{"fid":"52609","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"11":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"11"}}]]

[[{"fid":"51325","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"12":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"12"}}]]

JUGO ÜRDENS

Jugo to kolejna wschodząca gwiazda trapu. Pochodzi z Macedonii i nie jest jakimś pierwszym lepszym raperem, bo mówi otwarcie, że jeśli z rapem mu nie wyjdzie, będzie kontynuował karierę modela – w końcu został wybrany najpiękniejszym facetem w Wiedniu – wow. Jakkolwiek by to dziwnie nie brzmiało (cóż, swego czasu Treach z Naughty By Nature też był modelem, ale to trochę inna bajka...), jego debiut 'Yugo' zebrał niezłe recenzje, a sam Jugo kręci się z tymi popularnymi nowofalowymi artystami, jak Yung Hurn, czy Crack Ignaz.

[[{"fid":"52610","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"13":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"13"}}]]

[[{"fid":"52611","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"14":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"14"}}]]

Na kogo jeszcze warto zwrócić uwagę? Nic nie mówiłem o kobietach, wspomnijmy więc Mavi Phoenix, chyba najbardziej uznaną raperkę w Austrii. Jest ona również piosenkarką, zatem jej styl jest bardzo oryginalny, tym bardziej, że rymuje po angielsku. Co ciekawe, wydaje sporo rzeczy, ale są to tylko single i Epki. Prasa porównuje ją do słynnej M.I.A. - i może coś w tym jest.

Ciekawostką może być Einfachso aka Slav, student Wiedeńskiego Uniwersytetu, pochodzący z... Polski. To koleś, który kręci się z Jugo Ürdensem, a jego epka 'Tak Tak', wyprodukowana właśnoie przez Macedończyka cieszy się sporym powodzeniem, a liczniki na YT może nie wywalają sufitu, ale stale rosną.

Mówimy o raperach, ale nie sposób pominąć również takich osób, jak producent, czy DJ. Zwłaszcza, jeśli mówimy o gościu, który wyprodukował większość albumu legendarnego MC Eiht'a 'Which Way Iz West'. Mowa oczywiście o Brenk Sinatrze, uwielbiającego klimaty Kalifornii i Detroit. Eiht nie jest jedynym raperem dla którego Brenk robił beaty – do CV producent może sobie również dorzucić współpracę z King T, czy Guilty Simpsonem, nie wspominając oczywiście o raperach z Austrii, Niemiec, czy Włoch. Warto zainteresować się jego instrumentalnymi albumami pt. 'Gumbo'.

Oczywiście, powyższe nazwiska nie wyczerpują możliwości sceny austriackiej, bo grzebać można w niej dość długo. Nie wspomniałem wszak o takich wykonawcach, jak Joshi Mizu, Skero, Ghemon, MadoppelT i wielu innych. Scena austriacka może nie jest aż tak bogata, jak niemiecka, czy choćby szwajcarska, ale ma swoje jasne punkty.

[[{"fid":"52612","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"15":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"15"}}]]

[[{"fid":"52613","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"16":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"16"}}]]

[[{"fid":"52614","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"17":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"17"}}]] 

Austria raczej kojarzy nam się prędzej z nartami i zabytkami, niż z hip hopem. A jednak scena rapowa tu również istnieje, choć może nie jest aż tak rozwinięta, jak w siostrzanych Niemczech, czy choćby Szwajcarii. W sumie można powiedzieć, że poza pojedynczymi przypadkami, austriacki rap działa głównie w podziemiu, a w mainstreamie tkwi dosłownie parę osób.

Ale zacznijmy od źródeł, a były one niezwykle zachęcające. Już na początku lat '80 pojawiła się ikona austriackiej muzyki rozrywkowej – Falco, który mówił o sobie, że jest... prekursorem białego rapu! I nie ma w tym wiele przesady, Falco był niczym Debbie Harris i Blondie, czy Franek Kimono – człowiek popkultury, który rapował. I w sumie niewiele jest osób, którzy nie znają jego przebojów. Mało tego, kiedy Falco pojechał w trasę po USA, spotkał się z Afrika Bambaataa, a także nagrał niemieckojęzyczną wersję 'The Message' – pociągnęło to za sobą cały łańcuch zdarzeń: jako odpowiedź na takie dictum, prześmiewcy z EAV nagrali 'Alpenrap', swoją wersję 'Rapper's Delight'!

[[{"fid":"51312","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"1"}}]]

[[{"fid":"51316","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"2"}}]]

Jednak to dopiero lata '90 przyniosły pierwsze poważne nagrania. Za pierwszy album rapowy uważa się płytę zespołu Moreaus 'Swound Vibes', wydaną w 1990 roku, a kilka lat później swój ślad na scenie zaznaczyły zespoły Schönheitsfehler (Broj Jedan EP w 1993 roku), Total Chaos (... Aus Dem Wilden Westen EP – 1995 rok) i jazzujący Fünfhaus Posse, wydający single od 1996 roku. Ba, Schönheitsfehler okazał się grupą na tyle aktywną, że założyli własną wytwórnię, wydającą lokalny hip hop – nikt nie chciał tego w Austrii wydawać, więc ich Duck Squad publikował nie tylko ich własne płyty, ale i powyższych zespołów. Mnie jednak najbardziej utkwił jednak w pamięci zespół Texta – może dlatego, że spotkałem ich osobiście, kiedy grali koncert na placu Zamkowym w Warszawie. Pierwszą osobą, którą wtedy zobaczyłem był Huckey – człowieczek mizernego wzrostu, ale o olbrzymiej energii. Wspomagało go kilku pozostałych członków składu, dali wówczas naprawdę fajny koncert. Niestety, Huckey zmarł w zeszłym roku, aczkolwiek Texta wciąż nagrywa i zespół jest jednym z bardziej uznanych i zasłużonych grup na austriackiej scenie. Warto również wspomnieć o producencko-djskim składzie Waxolutionists, który na swoich siedmiu płytach był prekursorem turntablizmu w tej części Europy, a do tego członkowie zapraszali do rymowania na swoich płytach różnych znanych raperów ze świata.

[[{"fid":"51317","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"3"}}]]

[[{"fid":"51318","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"4":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"4"}}]]

[[{"fid":"51319","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"5":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"5"}}]]

[[{"fid":"51320","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"6":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"6"}}]]

Rok 1998 zwrócił oczy międzynarodowej publiczności na Austrię dzięki singlowi wiedeńskiego zespołu Afrodelics: 'Rollin' On Chrome' śmigało na wielu częstotliwościach, a że chłopcy zdecydowali się rymować po angielsku, od razu odbiór był znacznie szerszy. Był to krok bardzo świadomy, raperzy wiedzieli, że dzięki temu dotrą do większej publiczności. Odwoływali się przy tym do b-boy'ów i muzyki electro, było to coś innego i to chwyciło. Afrodelics wydali dwa albumy i słuch po nich zaginął... No, Rodney Hunter zwrócił się ku dubstepowi i uptempo, a Ongeri produkuje sporo rzeczy, ale sam zespół się rozpadł.

[[{"fid":"51321","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"7":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"7"}}]]

XXI wiek wreszcie to początek nowej ery. Na scenie pojawił się Chakuza, który zaczął bujać się z raperami z Niemiec: Bushido i Bizzy Montaną. U pierwszego pojawił sie na płytach, z drugim nagrał w duecie cały album 'Blackout'. Potem przyszły kolejne kawałki z Eko Fresh, D-Bo, czy Nyze. Chakuza jest dziś bodaj najbardziej znanym i popularnym rapperem w Austrii, wydał do tej pory ponad dziesięć płyt: solowych, w duetach, czy mixtape'ów. Skąd taka popularność Chakuzy? Myślę, że fakt, iż zdecydował się rymować po niemiecku, bez austriackiego slangu i gwary, przybliżyła go do sukcesu. Jeśli chcesz, by cię szanowali, używaj niemieckiego, ewentualnie angielskiego. Po austriacku rymują prześmiewcy i szydercy, nikt nie bierze ich na poważnie. To kabaret albo głębokie podziemie – dlatego każdy szanujący się raper będzie rymował po niemiecku. Chociaż, aby prawdzie stało się zadość, istnieje coś takiego, jak Slangsta-Szene, którą zapoczątkował zespół Die Vammumtn: szydera, satyra, dissy, oczywiście w wersji austriackiej. Z podobnego nurtu wywodzi się grupa Trackshittaz, która... reprezentowała Austrię na Eurowizji – jaki jest poziom ich nagrań, niech świadczy sam fakt grania na festiwalu tego typu...

[[{"fid":"51322","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"8":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"8"}}]]

[[{"fid":"51323","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"9":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"9"}}]]

[[{"fid":"51324","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"10":{"format":"default"},"11":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"10"}}]]

[[{"fid":"51324","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"10":{"format":"default"},"11":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"11"}}]]Dziś scena austriacka nie jest ani specjalnie znana, ani wyszukana. Oczywiście, pierwsze skrzypce gra Chakuza, ale jest też paru wykonawców, którzy zdobywają sobie posłuch na scenie. Yung Hurn, Dame, MOZ, A.Geh Wirklich i cały kolektyw Rooftop Clique, Sua Kaan, czy Def Ill. Naturalnie, to tylko fragment sceny w Austrii, jej szkic, jednak wystarczy, aby zorientować się w temacie. Gdybyście kiedyś trafili do Wiednia, tam najlepiej jest zagłębić się w czeluści dość konkretnych sklepów. Zajrzyjcie do Moses-Records przy Lerchenfelder Strasse, Rave Up przy Hofmühlgasse, czy Recordbag przy Kollergerngasse. Na pewno coś tam znajdziecie, a personel jest bardzo pomocny i znający się na rzeczy. Wiedeń wszak nie jest tak daleko, prawda?

[[{"fid":"51325","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"12":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"12"}}]]

[[{"fid":"51326","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"13":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"13"}}]]

[[{"fid":"51327","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"14":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"14"}}]]

[[{"fid":"51328","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"15":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"15"}}]]

[[{"fid":"51329","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"16":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"16"}}]]

[[{"fid":"51330","view_mode":"default","fields":{"format":"default"},"link_text":null,"type":"media","field_deltas":{"17":{"format":"default"}},"attributes":{"height":323,"width":430,"class":"media-element file-default","data-delta":"17"}}]]