Trudno oddać słowami jego wielkość - porównując z innymi gatunkami muzycznymi, można go nazwać "czarnym Elvisem" i kimś kto wyprzedził swoją epokę. 20 lat to szmat czasu i przez te dwie dekady wydarzyło się w samym rapie wiele, ale tęsknota za geniuszem Shakura wciąż pozostaje silna, podobnie jak wielki jest cień który postać Shakura nadal rzuca na branżę... widać to po niezliczonej ilości kawałków dedykowanych jego pamięci, które ukazały się na rynku od 1996 roku. Wydaje się, że każdy startujący raper prędzej czy później musi pokusić się o jakiś "2Pac Tribute", lub chociażby jakieś nawiązanie do jego osoby. Specjalnie dla was postanowiłem wyselekcjonować osobiste Top 20 numerów, będących ukłonem w stronę Makaveliego i tym samym podsumować dwudziestą, okrągłą rocznicę jego śmierci.

Przed wami zatem dwadzieścia najlepszych dedykacji poświęconych pamięci Tupaca Shakura, jakie ukazały się na rynku w ostatnich dwóch dekadach - zapraszam.

Assassin feat. Don Cisco – "Holdin’ On"

Jeden z pierwszych trybutów dla 'Paca, jakie ukazały się po śmierci artysty. "Holdin' On" pojawiło się w 1997 roku na albumie "Born and Raised in the Bay" i wykorzystywało klasyczny sampel Simply Red - "Holding Back The Years", przeplatanym z fragmentem tekstu Shakura zaczerpniętym ze słynnego "Dear Mama".

Thug Life – To 'Pac

Chociaż formalnie Thug Life jako grupa przestała istnieć w 1995 roku, panowie byli w stanie zebrać się jeszcze razem przy kilku okazjach by nagrać wspólny numer. Jedną z nich była niewątpliwie śmierć lidera i założyciela zespołu, która zaowocowała przpięknym "To 'Pac", na którym Big Syke, MoPreme, Rated R i Macadoshis próbują oddać słowami jak wiele znaczył dla nich 2Pac. Bez wątpienia jeden z najlepszych moim zdaniem trybutów dla Shakura jakie powstały.

Bizzy Bone – Life Goes On

Po śmierci Tupaca jego czołowy producent Johnny 'J' zaczął mocno współpracować z szalonym członkiem Bone Thugs-N-Harmony, czego efektem było nagranie przez tę dwójkę wspólnego albumu, który niestety nigdy nie ukazał się w swej oryginalnej formie. Dość powiedzieć, że na wydanej wersji "Heaven'z Movie" zabrakło m.in. tej świetnej dedykacji dla 'Paca, jak i wielu innych genialnych numerów. Może pewnego dnia usłyszymy w końcu ten utwór w dobrej jakości razem z resztą materiału... life goes on.

Kurupt feat. Coolio & Prince Ital Joe - Dedication

Czym byłaby lista trybutów dla 'Paca bez numerów z obozu DPG. Kurupt podszedł do tematu inaczej niż reszta i przyjął zgoła odmienną taktykę. Wziął na warsztat bit z "Hit 'Em Up", zreprodukował go i nagrał na nim swoją własną "Dedykację", zapraszając przy okazji do współpracy dwójkę artystów, którym bynajmniej 'Pac nie był obcy - Coolio i Prince Ital Joe, z którym Shakur pracował nad płytą "Killuminati".

Nate Dogg - Why

Biorąc na tapetę utwór pochwalny poświęcony pamięci zmarłego ziomka, Nate D-O-Double G zrobił to w swoim stylu, nagrywając kawałek który nadal potrafi ścisnąć za serce. Wydane na ścieżce dźwiękowej do jednego z ostatnich filmów, w których zagrał 2Pac - "Gridlock'd", "Why" było jednym z najjaśniejszych momentów tego krążka, pomimo samego wydźwięku kawałka który był bardzo nostalgiczny i przypominał swego rodzaju marsz żałobny. Genialna robota, jak zawsze w przypadku "króla refrenów". R.I.P. 'Pac, R.I.P. Nate [*]

Bootleg feat. Raskass – Sophisticated Thugs

W miarę upływu czasu, numery dedykowane pamięci Shakura zaczęły do nas spływać również z innych rejonów niż Cali. Jednym z moich ulubionych jest utwór "Sophisticated Thugs" pochodzący z pierwszej solówki członka Dayton Family - "Death Before Dishonesty". Trzeba przyznać, że Bootleg bardzo się postarał przy tym numerze, nie tylko zapraszając gościnnie Ras Kassa, ale i odwzorowując flow oraz manierę za mikrofonem samego Tupaca, co wyszło mu naprawdę dobrze.

Hussein Fatal – Everyday

Jeśli chodzi o ekipę Outlawz, Hussein Fatal był jednym z najbardziej zżytych z 'Paciem członków zespołu. Nic więc dziwnego, że kiedy tylko nadażyła się okazja do nagrania kawałka poświęconego pamięci swojego mentora - Fatal wrzucił go jako singiel na swoją pierwszą solówkę i oprawił jeszcze teledyskiem. "Everyday" nie pociągnęło co prawda sprzedażowo płyty "In The Line Of Fire", ale do dziś numer ten darze szczególnym sentymentem, gdy mowa jest o dedykacjach dla 'Paca... R.I.P. Fatal [*]

O.F.T.B. feat. Outlawz - Still a Mystery

Większość śledzących mocno losy wytwórni Death Row wie, jak bliskie relacje łączyły 'Paca z ekipą O.F.T.B. Shakur nie tylko pozwalał im na udział w swoich klipach (choćby "Made Niggaz"), i pozdrawiał w słynnym "2 Live & Die in L.A.", ale też pomagał w nagrywaniu debiutanckiego albumu dla wytwórni. "Still a Mystery" było więc swoistą spłatą długu i podziękowaniem za okazane wsparcie i pomoc. Numer powstał krótko po śmierci artysty, ponieważ udziela się na nim Kadafi, jednak w kawałku słychać również dedykację dla jego samego, co każe przypuszczać że utwór był chociaż w jakiejś części nagrany od nowa. 

Lil' Black - I Ain't Mad At You 'Pac

Pochodzący z Teksasu Lil' Black to kolejny raper spoza Kalifornii, który również postanowił przekazać światu swoje ukłony dla Shakura za pomocą kawałka. Pod koniec lat 90-tych ukazał się jego debiutancki album "We All Gone Die", na którym znalazło się fantastyczne "I Ain't Mad At You 'Pac" - z pewnością jeden z mniej znanych trybutów, który przeszedł raczej bez echa, a brzmi lepiej niż większość bardziej popularnych dedykacji. Ciekawie wykorzystany patent z refrenem "I Ain't Mad At Cha" i fajnie zarapowane zwrotki - naprawdę polecam sprawdzić.

Maino - Letter To 'Pac

Teraz coś z nowszych rzeczy. Premiera filmu o Notoriousie zbiegła się w czasie z wypuszczeniem soundtracku, który promował numer "Letter To Big". Reprezentujący Brooklyn raper Maino postanowił pożyczyć bit i nagrać też wersję dla Makaveliego. Tak oto powstał "Letter 2 Pac" - jeden z najlepszych utworów poświęconych pamięci Shakura, jakie ukazały się w ostatnich latach, zawierający pełen szczerości tekst, który ściska za gardło i świetnie komponujący się z nim instrumental.

Messy Marv feat. Outlawz – Neva Forget

Każdy fan Shakura wie, jak silna więź łączyła 'Paca z całym Bay Area. Nic więc dziwnego, że po jego śmierci to właśnie z Oakland popłynęła masa pochwalnych kawałków - jednym z nich jest nagrany na 10 rocznicę utwór "Neva Forget", który przygotował Messy Marv. Zaprosił on do współpracy Outlawz, oraz wybrał na tę okazję jeden z najlepszych sampli jakie można było znaleźć, który wykorzystał w swoim słynnym hicie "Regulate" Warren G.

Pudgee Tha Phat Bastard – Angel Dust

Kolejny mało znany raper, o którym zrobiło się głośniej gdy 2Pac pozdrowił go na słynnym "Hit 'Em Up". Nieliczni zajarani sceną nowojorską wiedzą kim jest Pudgee, a jeszcze mniej osób zna historię jego relacji z Shakurem, ale o nich możemy się częściowo dowiedzieć z kawałka "Angel Dust" - specjalnej dedykacji dla Tupaca, opublikowanej niecały rok po śmierci artysty.

Napoleon – Never Forget

Dla wielu słuchaczy Napoleon był jednym z najbardziej utalentowanych członków Outlawz - większośc zatem ucieszyła w 2003 roku wieść, że zaczyna on karierę solową, i to u boku Johnny J'a który miał wyprodukować jego debiutancki album. Singiel "Never Forget" jeszcze bardziej podkręcił hype na całą produkcję - był to jeden z najlepszych trybutów dla 'Paca, jakie kiedykolwiek się ukazały, a Napoleon otworzył na nim przed nami swoje serce opowiadając poruszającą historię o tym, jak 'Pac wyciągnął go z biedy i zabrał do lepszego świata. Przyozdobione przepięknym wokalem Val Young i genialnym bitem Johnny J'a "Never Forget" od lat zajmuje miejsce w ścisłej czołówce moich ulubionych numerów poświęconych pamięci Shakura.

Outlawz & Rondo – Ain’t Died In Vain

"Starin Thru My Rearview" do dziś jest jednym z moich ulubionych kawałków 'Paca, głównie przez świetnie wykorzystany sampel z klasycznego numeru Phila Collinsa. Kiedy więc raper Rondo razem z Outlawz wykorzystali ten sam motyw, by nagrać utwór poświęcony pamięci Makaveliego, wiedziałem że i on przypadnie mi do gustu. "Ain't Died In Vain" pojawiło się w 1997 roku na albumie "Success Before Death" i co ciekawe - jest jednym z ostatnich kawałków, na których możemy usłyszeć Storm, zanim na dobre wycofała się z robienia muzyki.

Naughty by Nature – Mourn You Til I Join You

Treach i 2Pac byli jednymi z najbliższych kumpli, nikogo zatem nie dziwiło że jedna z pierwszych dedykacji poświęconych pamięci Shakura wyszła spod ręki frontmana Naughty By Nature. Oryginalnie "Mourn You Til I Join You" było dwa razy dłuższe i zawierało jeszcze raz tyle zwrotek, ale wiedząc że kawałek jest przeznaczony na singiel Treach wybrał trzy swoje najlepsze "szesnastki" i nakręcił bardzo klimatyczny teledysk, który w pełni pokazywał ból, jaki odczuwał po stracie przyjaciela.

Richie Rich feat. Bo Roc – Do G’s Get To Go To Heaven?

Wracamy za zachodnie wybrzeże, a konkretnie do wspomnianego już wcześniej Oakland, gdzie czekają już na nas kolejne trybuty dla 'Paca. Pierwszym z nich będzie świetne "Do G's Get To Go To Heaven?" od Richie Richa. Wtajemniczeni wiedzą jak bliskimi kumplami był on z Tupaciem, nie tylko nagrywając razem zanim Shakur przybył do Death Row, ale też imprezując wspólnie przez większośc czasu. Wyluzowana nawijka Richa doskonale współgrała tutaj z płynącym, laidbackowym bitem, a wokal Bo Roca z Dove Shack na refrenie był przysłowiową wisienką na torcie.

Rappin’4-Tay – Playaz Dedication

"Only God Can Judge Me" to jeden z moich ulubionych utworów z "All Eyez On Me", który zapewne otworzył uszy wielu słuchaczy na twórczość reprezentanta San Francisco. 4-Tay odwdzięczył się Shakurowi w jeden możliwy sposób - nagrywając "Playaz Dedication", która jeszcze na długo pozostanie w pamięci fanów Makaveliego jako nieprzeciętny trybut zarapowany prosto z serca.

Stepchylde – Thinking Of You

Ze wszystkich przyjaciół chyba nikt nie odczuł straty 2Paca w taki sposób jak Johnny 'J'. Producent do czasu swojej własnej tragicznej śmierci przygotował kilka numerów poświęconych pamięci zmarłego kompana z "Thinking Of You" na czele, która powędrowała na soundtrack do dokumentu "Thug Angel". Sam kawałek był dość niecodzienny, bowiem Johnny znalazł i umieścił na nim rapera, który przypominał nieco głosem i sposobem nawijania Shakura - niejakiego Stepchylde.

Cali Dreamz - All Eyez On U

Wypuszczony przy okazji 17 rocznicy śmierci artysty trybut "All Eyez On U", to ukłon ku czci Shakura ze strony podziemnego rapera z LA, ukrywającego się pod ksywką Cali Dreamz. Reprezentujący tzw. "chicano rap" artysta pokusił się nawet o próbę odwzorowania stylu Makaveliego i trzeba przyznać, że wyszło mu to nienajgorzej.

Outlawz - In The Event Of My Demise

Zestawienie kończymy rapowaną poezją, czyli kawałkiem "In The Event Of My Demise", który zapoczątkował wiersz o tym samym tytule napisany w młodości przez Tupaca. Z pomocą przyszli członkowie Outlawz, którzy dołożyli do niego swoje wersy, oraz Jeronimo Ji Jaga recytujący poezję Shakura. Numer ukazał się na wydanej w 2000 roku płycie "The Rose That Grew From Concrete", będącej interpretacją  wierszy Tupaca w wykonaniu innych artystów.

To mój ostatni okazjonalny wpis kończący nasz przedłużony "2Pac week" - mam nadzieję, że część z was odświeżyła sobie przy okazji przebogatą dyskografię Shakura, a pozostali być może odkryli coś na nowo, lub wpadli na nieznane wcześniej numery, które pozwolą na nowo zagłębić się w postać 'Paca, do które zapewne wrócimy przy okazji premiery filmu "All Eyez On Me" pod koniec tego roku. Rest in Peace 2Pac [*]