W języku polskim pojęcie art brut to sztuka marginesu, gdzie wszelkie jej formy tworzone były spontanicznie i nieprofesjonalnie, niezależne od norm społecznych, czy artystycznych kanonów. Autorami takich dzieł były głównie osoby nieprzystosowane społecznie, dotknięte chorobami psychicznymi, więźniowie i dzieci. Prace zaszufladkowane pod terminem "art brut" to dla wielu to prawdziwa, "wytrawna" sztuka (samo słowo brut, z języka francuskiego oznacza  wytrawny i jest to jedna z odmian szampana), inni zaś uważają je za kicz, nie posiadający żadnej wartości artystycznej. Art Brut to także tytuł najnowszego mixtape’u, który otrzymujemy od warszawskiego duetu PRO8L3M - Oskara i Dj Steeza. Sztuka, czy kicz? Bez wątpienia wariant pierwszy - i to w jak najlepszym wydaniu.

Po wcześniejszej EPce C30-C39, która swoim undergroundowym klimatem w najświeższej postaci, zatrzymała niejednego słuchacza na dłużej, oczekiwania na nowy materiał od PRO8L3Mu były uzasadnione. W pierwszej kolejności otrzymaliśmy singiel "Stówa", ktory doskonale zapowiedział w jakim smaku będzie cały Art Brut. A smak - mocno gorzki. Tylko ciężko stwierdzić, czy jest to gorycz, ktorą czujemy po kresce koksu i setce wódki z piątkowego melanżu, czy po przegraniu sporej sumy w karty. A może to i to? Jedno jest pewne - elektroniczny, odświeżony bit, powstały z fragmentu "Czterech Liter" Urszuli w połączeniu z  nawijką Oskara, prostym językiem mówiąc - "ma jebnięcie", jak tytułowa stówa. Kolejne single "Jakby kończy się świat", czy numer o "wdzięcznym" tytule wagi kieszonkowej "TEB 200-1", na podkładach wyjętch prosto z twórczości Haliny Frąckowiak i Lombardu, utwierdzają nas tylko w przekonaniu, że warto czekać.

I rzeczywiście - od chłopaków z PRO8L3Mu otrzymaliśmy mixtape, o koncepcie jakiego w polskich rap wydawnictwach jeszcze nie było - cała płyta w stu procentach oparta na loopach z polskiej muzyki przełomu lat 70 i 80. Całość oryginalna, świeża, nieprzyzwoita. Oskar w swoim charakterystycznym offbeatowym stylu, na 40 minut wciela się w rolę narratora (która jak mogłoby się wydawać, jest już zarezerwowana w polskim rapie, jednak okazuje się, że nie tylko Sokół jest doskonałym storytellerem) i przeprowadza nas przez multum "osiedlowych akcji". Historie rozdzielone skitami wyjętymi z polskich filmów, z przełomu lat 80 i 90, które idealnie odnajdują sie w tym ulicznym wydaniu, zatrzymują słuchacza, a gdy do całości dodamy specyficzny styl Oskara, na który składa się prosta nawijka, "brudny" wokal i bezpośredniość, to finalnie nie sposób oderwać się od numerów przed ich końcem.

Świetne opowiedziane storytellingi "Nie ma ratunku", "W tej podróży", "TEB 200-1", "2008", mistrzowsko wykonane "Jajaja pierdolę", gdzie forma zasługuje na szczególną uwagę, czy cięższe w przekazie "Pan Bóg Twój", "Księżycowy Krok" i "Sansara". I mogłabym tak wyliczać i wyliczać (#ritzcarlton) analizując Art Brut, bo na krążku nie ma chyba numeru, na ktory nie zasługuje na szczególną uwagę. A co najważniejsze, przy całej spontaniczności wydawania mixtape’ów, w żaden sposób nie ujmuje to w tym wypadku profesjonalizmowi wykonania. DJ Steez poprzez selekcję podkładów i odświeżenie klasycznych brzmień stworzył nieszablonowy klimat Art Brut'u, który w moim odtwarzaczu będzie brzmiał jeszcze przez długi czas.

I tak jak polskie filmy "Wielki Szu", czy "Sztos" (z których to własnie wycięto dialogi do skitów) uważane są za perełki w polskiej kinematografii, tak Art Brut jest unikatowym wydawnictwem pośród polskich rap albumów ostatniej dekady. Jeśli luźno wydany mixtape, okazuje się lepszy, niż znaczna część pełnoprawnych polskich albumów długogrających, to zastanawiam się, jak będzie wyglądać ich LP. Czekam z niecierpliwością i z czystym sumieniem zostawiam najwyższą ocenę - 6.

Tracklista:

1. Art Brut
2. Stówa 
3. Oczyszczenie
4. TEB 200-1
5. Poszła i nie wróci
6. Bez Tytułu
7. Nie ma ratunku
8. Ja ja ja pierdolę
9. Boiskowe Ferajny
10. Sansara
11. Księżycowy Krok
12. Mallory Knox
13. Pan Bóg Twój
14. Tiramisu 2
15. Jakby kończył się
16. W tej podróży
17. 2008 dobrze pamiętam
18. Ritz-Carlton

rap: OSKAR
produkcja: STEEZ83
mix i master: Kwazar / Gagarin Studio
RHW Records 2014

"Powyżej ART BRUT Mixtape w całości. Jest to bardzo surowy materiał koncepcyjny, więc ciśnijcie od A do Z. Jeżeli ktoś woli pojedyńcze numery tutaj jest tracklista (bez ostatniego kawałka Ritz-Carlton, ten póki co tylko w całym miksie)"

Zacznijmy więc od początku. Muzyka. Jak sami twórcy zapowiadali, przy tworzeniu "Art Brut" sięgnęli po całą gamę loopów z polskiej muzyki lat 70-80-tych, przede wszystkim z synthpopu. Mamy tu więc m.in. skrawki z Krystyny Prońko, Dwa Plus Jeden czy Haliny Frąckowiak. Gdzieniegdzie są również dodane urywki (dialogi) z klasycznego filmu Sylwestra Chęcińskiego pt. "Wielki Szu" (nawiasem mówiąc idealnie wpasowującego się w tematykę krążka). W temacie doboru utworów nie ma się do czego zbytnio przyczepić, choć utwory nr. 6 ("Bez tytułu") i 9 ("Boiskowe ferajny") wyraźnie odstają od pozostałych. To chyba jedyna wada "Art Brut". Wielkie uznanie dla Steeza za digging, posklejanie w całość i dopasowanie tego wszystkiego do nawijek Oskara.

Największą zaletą mixtape'u jest rap. Oskar jest wyrazisty, charyzmatyczny i potrafi nawinąć offbeatowo, w odróżnieniu od wielu rodzimych raperów, którzy tym sformułowaniem tłumaczą ciągłe wypieprzanie się z bitu. Kolejną jego zaletą jest jego niepowtarzalność. Nie ma drugiego takiego jak on. Poza tym słychać, że nie stara się być na siłę kopią kogoś z USA. Kolejną jego mocną stroną jest liryka. Jeśli chodzi o jego warsztat, to trochę czuć w nim Notoriousa (nie, nie zaprzeczam sam sobie, Oskar nikogo nie kopiuje). Tak jak król Nowego Jorku tak i Polak, za pomocą prostych słów potrafią stworzyć plastyczne światy, wręcz namacalne dla słuchacza. Chcecie przykładu? Proszę bardzo. Kawałek o "sepleniącym i jąkale". Oczywiście są tacy, którzy będą kręcić nosem, że wulgarnie, że o patologia, że szkoda czasu na niego. Ale to ich sprawa.

Czekałem na "Art Brut". Single "Stówa" i "Jakby kończył się" mocno nakręciły mnie na resztę projektu. Nie zawiodłem się. Mamy tu sporo ciekawych tracków, które mogłyby stać się singlami np. "Sansara", "Pan Bóg twój". O wadach i niedociągnięciach wspomniałem, więc nie będę do nich wracać. Nie warto. "Art Brut" jest czołówką tego roku pomimo tego, że to tylko mixtape. Daję 5- i czekam na kolejne rzeczy od PRO8L3M'u. 

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"15918","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]]

"Numer pochodzi z mikstejpu PRO8L3M pt. Art Brut, który ukaże się w wakacje 2014 nakładem RHW Records. Albo i szybciej jak nie zarwiemy kolejnych weekendów. Mikstejp - z kilkoma wyjątkami - oparty jest na loopach zaczerpniętych z polskiego synthpopu lat 80. Także 100% polskiej muzyki mordeczki. Sprawdźcie to."

Oby tych zarwanych weekendów było jak najmniej, czekamy na mixtape!