I na tym w sumie mógłbym zakończyć recenzję, bo ta deklaracja określa "Run the Jewels 2" znakomicie. Niemal jednogłośnie okrzyknięty przez fanów i nie tylko przez nich najpoważniejszym pretendentem do tytułu Albumu Roku 2014, "RTJ2" to - w skrócie - najlepszy sequel "RTJ", jaki można było sobie wymarzyć. Dłuższy, bardziej dopracowany, zrealizowany z większym rozmachem, bezkompromisowy i odważniejszy od poprzednika. Strzeżcie się, fuckboye z wszystkich stron świata - Killer Mike i El-P, jeden z najważniejszych i najciekawszych zarazem duetów ostatnich lat, wrócili i nie mają litości. 

I. Producer gave me a beat, said it's the beat of the year/I said El-P didn't make it, so get the fuck outta here 

Produkcja? Co tu dużo mówić - to chyba najlepsze beaty El-P, jakie słyszałem od czasów.... cóż, pierwszego RTJ.  Facet jest arcymistrzem w łączeniu klasycznych, hip-hopowych klimatów z nieziemską, wykręconą elektroniką. Już na wspomnianym pierwszym RTJ wysmażył niewiarygodnie potężne sztosy, jak "Run the Jewels" czy "A Christmas Fucking Miracle" - ale na "dwójce" przebił samego siebie. Album startuje z  "Jeopardy" proponującym powolny, nieubłagany, sunący nisko nad ziemią, druzgocący elektroniczny beat, który z każdą chwilą tylko przybiera na sile, wzbogacony m.in. o klimatyczną gitarę i... puzon (!) A dalej jest tylko lepiej - hipnotyczny, wwiercający się w czaszkę "Oh My Darling Don't Cry". Groźny, niesamowicie uzależniający "Blockbuster Night Pt. 1", gwarantowany killer koncertowy. Energiczny, "plemienny" "All Due Respect" z Travisem Barkerem na perkusji, "Love Again", który brzmi jak soundtrack wprost z umysłu jakiegoś psychopaty... Aż w końcu gęste, triphopowe kompozycje "Crown" i "Angel Duster". Cały album to niesamowita muzyczna podróż, trzymająca w napięciu, dopracowana w najdrobniejszych szczegółach. 

II. The passion of Pac, the depth of Nas, circa '93/Mix the mind of Brad Jordan and Chuck D and find me

Najlepsze w duecie Run the Jewels jest to, jak harmonijnie połączyły się weń dwie całkowicie różnorodne na pierwszy rzut oka style. Killer Mike to na wskroś południowy Monster o wyrazistych politycznych przekonaniach, El-P to nowojorska legenda alternatywnego hip-hopu, inspirująca się klasyką sci-fi... A jednak razem panowie brzmią niesamowicie, ba - z albumu na album coraz lepiej. Killer Mike, jak to ma w zwyczaju, po prostu kills mics ostrymi jak brzytwa wersami, nierzadko doprawionymi inteligentnymi metaforami i nawiązaniami - przykładem choćby takie wersy z "Blockbuster Night Pt. 1" - Top of the morning, my fist to your face is fuckin' Folgers/You punks is pussy proverbial pansy panty holders... El-P nie pozostaje w tyle, rzucając soczyste i bezkompromisowe wersy w stylu: I live to spit on your grave, my existence is to disgrace you/The kitten has become a lion that look at your face like a great food...

Dość powiedzieć, że panowie nie dostarczyli nam tutaj słodkiego, miękkiego, "bezpiecznego" rapu do klubów czy na słodki seks z panienką... Nie, to nieskończona kanonada bezkompromisowych, obrazoburczych wersów celujących we wszystko w zasięgu ręki, bezlitośnie i szyderczo piętnujących Amerykę (Killer Mike robi to szczególnie zaciekle - sprawdźcie choćby niesamowitą jego zwrotkę w "Lie, Cheat, Steal")... Zdecydowanie na tym polu wybija się "Early", gdzie Mike opowiada mrożąćą krew w żyłach historię brutalnej policyjnej kontroli... El-P zaś absolutnie miażdży w "Crown", opisując dehumanizującą rolę armii... Na tle tak ciężkich wersów nieco nie na miejscu wydaje się ostry sex rap w "Love Again", ze świetną Gangsta Boo na feacie...

Album wieńczy zniewalający "Angel Duster", brutalnie szczera wiadomość dla świata, idealnie definiująca twórczośc Run the Jewels. Korzystając z okazji - chciałbym złożyć głęboki pokłon, żegnając znakomitego pianistę Isaiaha "Ikeya" Owensa, który zagrał w tym utworze.... Isaiah zmarł 14 października 2014 roku na atak serca. Spoczywaj w pokoju, "Ikey". 

III. Run the Jewels is the answer, your question is "what's poppin'"

Jako że "RTJ2" jest wulgarny i dosadny, najlepiej jest go podsumować w tak samo niewyszukanych, potocznie uważanych za obraźliwe słowach.... Ten album jest po prostu wyjebany w kosmos. Każdy element gra tu doskonale, od podkładów poprzez niesamowite zgranie stylówek gospodarzy. Natomiast, czy uważam "RTJ2" za absolutnego winnera 2014 roku? ....Nie do końca. Na pewno w kategorii "duo", czy też "MC & producent" RTJ nie miało sobie równych w 2014 roku, nawet zachwalane przeze mnie PRhyme - takoż samo kozacki album dwóch weteranów - ustępuje Mike'owi i Jamiemu, jeśli chodzi o - krótko mówiąc - pierdolnięcie.... Właśnie, to doskonałe określenie. "RTJ2" to najbardziej miażdżący, pobudzający adrenalinę hip-hopowy materiał zeszłego roku, to album, po którego odsłuchu ma się ochotę walczyć, niszczyć, wybuchnąć energią, cytując Big Ghosta - rzucać po osiedlu jeepami Suzuki... Kto jednak szuka w muzyce relaksu, odpoczynku, czy też dobrej muzy na imprezy i parę buchów zielonego lekarstwa - ten musi szukać gdzie indziej. Ja osobiście znalazłem w ubiegłym roku kilka materiałów, które spodobały mi się bardziej... jednak powtórzę się, jeśli chodzi o czystą energię, porozumienie dwóch styli - "RTJ2" miażdży. Piątka.

                                             [[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"21045","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]]

                                             [[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"21046","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]]

                                             [[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"21009","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]]

Tak - no może poza K.R.I.T.'em i ewentualnie Freddie Gibbsem. „RTJ2” to 11 utworów, które łącznie dają ok. 40 minut muzyki. Jest to o 6 minut więcej od "Run the Jewels". Nowe dzieło dwójki raperów różni się też od debiutu jeszcze innymi aspektami. O ile pierwsza płyta Jaime i Mike'a była stylistycznie zbliżona do Beastie Boysów (te krótkie zwrotki, które panowie rzucali na zmianę), przełożonych na muzyczny język El-Producta, to drugie wydawnictwo to już pełnoprawnie niepowtarzalne dzieło. Muzyka jest ciekawsza niż na poprzedniczce, bogatsza brzmieniowo i bardziej wyrafinowana. O ile na "Run the Jewels", bity były rozwinięciem tego co mogliśmy usłyszeć na „Cancer 4 Cure”, to tutaj El-P zaserwował dopieszczone, różnorodne podkłady, którym bliżej do aranżacji niż zwyczajnych bitów. Najbardziej odpowiada mi singlowe „Blockbuster night part 1”, „Early” i „Angel Duster”. A czy któryś bit odstaje od reszty? Nie.

Poprzedni album najlepiej charakteryzują słowa Killer Mike'a ze wspomnianego "Blockbuster night part.1": "

Last album voodoo, proved that we was fuckin' brutal".

Ten krążek jest spokojniejszy od swojego poprzednika. Tak jakby panowie chcieli nam powiedzieć: „Daliśmy Wam poprzednio w mordę, więc teraz możemy rozmawiać na spokojnie”. Killer Mike jest mniej agresywny w swoim głosie, a El-P jest mniej odjechany. Czy to źle? Ależ nie. Panowie po prostu swój talent pokazali w trochę innym świetle. Raperzy wciąż dają nam ciekawe gry słowne, zahaczają o sprawy społecznie, a nawet ocierają się o porno-rap. W tej ostatniej kwestii najbardziej wyrazista okazuje się Gangsta Boo, która nie bawi się w subtelności, tylko prosto z mostu wali za co ceni jednego ze swoich byłych partnerów. To uspokojenie się i brak ochoty wyważania drzwi razem z futryną, wychodzi im na lepsze, bo „RTJ2” jest fajniejsze jako całość od „jedynki”. Co oczywiście nie deprecjonuje pierwszego krążka Killer Mike'a i El-P.

Podsumowująć, muszę przyznać, że „RTJ2” jest jedną z dwóch najlepszych, obok („Cadillactiki") płyt 2014 roku. To co wysuwa się w tym wydawnictwie na pierwszy plan, to chemia między obydwoma panami. Mike po raz kolejny pokazuje, że to prawdopodobnie on jest teraz numerem jeden na południu. El-P mimo że trochę w cieniu swojego kolegi, ale również udowadnia, że jest jednym z lepszych w Nowym Jorku. Razem tworzą mieszankę wybuchową, która daje światu płytę na 5+. Teraz tylko czekać na „R.A.P. Music” i kolejną solówkę od El-Producto, która mam nadzieje, że w końcu się ukaże.

Tracklista: 

1. Jeopardy
2. Oh My Darling Don't Cry
3. Blockbuster Night Part 1
4. Close Your Eyes (And Count to Fuck) (feat. Zack de la Rocha) 
5. Alll My Life
6. Lie, Cheat, Steal
7. Early (feat. Boots) 
8. All Due Respect (feat. Travis Barker) 
9. Love Again (Akinyele Back)
10. Crown (feat. Diane Coffee) 
11. Angel Duster

                                              [[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"16917","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]]

"Oh My Darling Don't Cry" to bujający ultrasztos na świdrującym elektronicznym beacie, przypominający najlepsze momenty ubiegłorocznego "RTJ"... El-P i Killer Mike z łatwością rozrywają beat na strzępy, rzucając na prawo i lewo ostrymi jak brzytwa linjkami. Dodatkowym smaczkiem jest gościnny udział Michaela Winslowa, który podłożył do tracku charakterystyczny "głos cyborga".... Kim jest Michael Winslow, pytacie? To słynny aktor, znany z nieprawdobodobnego talentu imitacji dźwięku niemal wszystkiego (stąd przydomek "Man of 10 000 Sound Effects"), kinomaniakom znany na pewno z kultowej serii "Akademia policyjna", gdzie wcielał się w Larvella Jonesa.

Mike i El-P udostępnili także opcje preorderowe. Oprócz standardowych opcji typu free download, CD, winyl itd. - mamy tu dosyć zaskakujące propozycje... Za odpowiednią kwotę bowiem możemy np. zapewnić sobie posadę w założonej przez Run the Jewels agencji detektywistycznej (!), posłuchać "RTJ2" w wersji... "meow", wyprodukować specjalny odcinek "Hell's Kitchen" z El-P i Mike'em w roli Gordona Ramsaya (?!).... a także doprowadzić do zakończenia kariery muzycznej obu panów (za okrągłe 10 milionów!). Opcje preorderowe znajdziecie tutaj. Radzę jednak dokładnie przeczytać opis każdej propozycji....

"RTJ2" już 27 października. Poniżej tracklista:

1. Jeopardy
2. Oh My Darling Don't Cry
3. Blockbuster Night Part 1
4. Close Your Eyes (And Count to Fuck) (feat. Zack de la Rocha) 
5. Alll My Life
6. Lie, Cheat, Steal
7. Early (feat. Boots) 
8. All Due Respect (feat. Travis Barker) 
9. Love Again (Akinyele Back)
10. Crown (feat. Diane Coffee) 
11. Angel Duster

Tracklista:

01 Jeopardy
02 Oh My Darling Don't Cry
03 Blockbuster Night Part 1
04 Close Your Eyes (And Count to Fuck) [ft. Zack de la Rocha]
05 All My Life
06 Lie, Cheat, Steal
07 Early [ft. Boots]
08 All Due Respect [ft. Travis Barker]
09 Love Again (Akinyele Back)
10 Crown [ft. Diane Coffee]
11 Angel Duster

Na marginesie, Panowie pracują podobno nad drugą częścią krążka, a na 100% w 2014 pojawi się "R.A.P. Music 2", czyli płyta gdzie nawija Killer Mike, a bity robi El-P. Jest więc na co czekać.

„Killer Mike + El-P = Run the Jewels” to zaledwie 33 minuty. To nawet krócej niż “Illmatic”. Na szczęście tak krótka płyta równa się temu, że znajduje się na niej sama esencja, bez zbędnych wypełniaczy, a same utwory mają idealną długość. Nie są ani za krótkie (więc nie pozostaje niedosyt, że mogliby pociągnąć dłużej), ani nie nużą niepotrzebnymi dodatkami, które sztucznie rozciągają kawałki. A mamy ich 10. Jest ich więc mniej niż na „Cancer 4 Cure” i „R.A.P. Music”. Szczerze mówiąc, znając talent obydwu person, to dało się wrzucić jeszcze parę numerów i krążek pewnie nie straciłby na wartości - ale nie ma co narzekać.

Budowa utworów jest bardzo ciekawa. Raperzy próbują odbijać od schematycznego układu - jedna zwrotka jeden raper, a druga inny raper. Obydwaj rapują w numerach zazwyczaj po kilka krótkich zwrotek, składających się czasem z zaledwie 4 wersów (zamknięcie „Run the Jewels” przez Killer Mike’a). Daje to fajny efekt przypominający choćby to co robili Beastie Boys. Oczywiście standardowy podział zwrotek też się tu znajduje, ale jak już mówiłem nie jest dominujący. W samych tekstach dużo tłustego bragga, opowieści z getta (Mike) i trochę odniesień do swojego życia. Mamy tu również zaczepkę w stronę Jiggi, Westa i Diddy’ego. Jay i Puff są wspomnieni jako osoby, raperzy, którzy uniknęli więzienia za swoje przestępstwo i są w stawiani w opozycji do Shyne’a. Watch the Throne dostają mocnymi aluzjami od Zabójczego Mike’a w kawałku „Sea Legs”:

„There will be no respect for The Thrones
No master mastered these bones
Your idols all are my rivals
I rival all of your idols
I stand on towers like Eiffel, I rifle down all your idols
Niggas will perish in Paris, niggas is nothing but parrots”

Gdybym miał scharakteryzować style obydwu Panów, to El-P jest tym bardziej stonowanym w nawijce, a Mike ciśnie do mikrofonu, jakby miał go zaraz rozwalić ("Big beast in a cage with a heart full of rage, it seems I can't behave"). Zresztą progres jaki poczynił raper z Atlanty jest oszałamiający. Obydwa „ I Pledge Allegiance to the Grind” były po prostu fajne. Recenzowane przeze mnie „Pl3dge” było już sporym krokiem do przodu, ale rozwój i pokaz charyzmy jaki pokazał w „R.A.P. Music” opuszczał szczęki wszystkim, którzy się z nim zapoznali. Odnoszę wrażenie, że propsy za album z 2012 podziałały na Mike’a mobilizująco. Mam takie odczucie, że w końcu uwierzył, że może być wielkim raperem i nie jest skazany na stanie w cieniu bardziej znanych kolegów z Dungeon Family.  Nawet Big Boi musi uznać jego wyższość w „Banana Cliper” (mimo, że za linjkę “Now it's true, niggas are simply simple minded simple Simons, Being dumbed down by the local radio stations by designing” należy mu się wielki ukłon szacunku).

El-P za to zszedł na ziemię i trochę uczłowieczył swój rap. Początek tego można było usłyszeć na ostatniej solówce, a na "Run the Jewelz" z powodzeniem to kontynuuje. Jego teksty nie są już tak odjechane jak na dawnych krążkach. Za to sporo u niego mocnych punchy, ale nawiniętych w mało agresywny sposób. MC z Brooklynu nawija spokojnie, bez emocji, pokazując swoją wyższość nad innymi i jest w tym cholernie przekonywujący. Zdarza mu się co prawda podkręcić tempo nawijek, ale jest to raczej wyjątek od reguły. Zresztą trzeba oddać, że przyśpieszenia w jego wydaniu są naprawdę na wysokim poziomie. Nie jest to może tak mordercze tempo jak u Tech N9ne'a, ale jest szybko i czysto pod względem dykcji.

Raper i producent z Nowego Jorku to geniusz jeśli chodzi o tworzenie bitów. Zresztą swoje produkcja sam najlepiej zilustrował w kawałku „Run the Jewels”:

„I don't wanna sound unkind but the sounds I make are the sounds of the hounds that are howlin
Under your bed I'm here growling,
Same time under the blanket you're cowering”

Kiedy West próbuje wejść z “Yeezusem” do grona industrial-hip-hopu, śmiało sięgając po ostrą elektronikę, zżynając przy tym sporo patentów od Deathgrips, El-P robi podkłady zimne, odarte z uczuć, ale przy tym melodyjne. Bliżej im do tych z „Cancer 4 Cure” niż ostatniej płyty reprezentanta Atlanty. Jest tu zimna elektronika bez żadnych południowo brzmiących dźwięków jak to było np. "Willie Burke Sherwood". Została ona za to wzbogacona czy to o trąbkę, czy gitarowy riff.

Jak już wspomniałem we wstępie, chemia między obydwoma panami nie ma sobie równych. Mike nawet nawinął: “Producer gave me a beat, Said it's the beat of the year, I said El-P didn't do it, So get the fuck outta here”, co bardzo plastycznie charakteryzuje relacje i szacunek jakim darzą się raperzy. Niestety “Killer Mike + El-P = Run the Jewels” ma tego pecha, że autorami krążka są raperzy stroniący od fleszy błysków. Przez to niestety nie porwie mas i jest skazane na  kiepską sprzedaż. Szczególnie, że w podobnym okresie wyszły też krążki Wale’a, Millera no i „Yeezus”, które popularnością przyćmią dzieło duetu z Atlanty i Nowego Jorku. Szkoda, bo płyta El-P i Mike’a jest w tym gronie moim numerem jeden i nie mogę jej wystawić niczego innego, jak 5 z plusem.

Jeśli jesteście kolekcjonerami płyt, to Panowie wyszli na przeciw Waszym oczekiwaniom. Do kupienia jest wersja cd i vinylowa. Możecie sprawdzić to tutaj. Pod tym linkiem, po kliknięciu na ikonkę "Get it now", możecie ściągnąć płytę. Musicie przy tym podać swój adres e-mail. Poniżej playlista całego krążka.